همشهری جوان: «دیگر تمام شد. این آخرین باری است که اسفند ماه برای خرید از در خانه بیرون می آیم.» روزهای پایانی سال اگر توی تاکسی و اتوبوس و مترو باشید. این دیالوگ تکراری را زیاد می شنوید. دیالوگی که به پیوست گیر کردن لای در مترو و یک لنگه پا ایستادن در صف اتوبوس و تاکسی و دیدن قیمت های نجومی اجناس بر زبان ها جاری می شود.

نکته اما اینجاست که کمتر کسی چنین دیالوگی را عملی کرده. انگار خاصیت اسفند ماه و عید این است که همه خاطرات گذشته از این ماه را از اذهان اک می کند. دوباره همه بی خیال هر آنچه قبلا گفته اند از خانه بیرون می آیند و مترو و اتوبوس و تاکسی به محلی برای دعوا و غر و افسوس و آه تبدیل می شود.

با اینحال هیچکس نیست که بتواندلذت خرید کردن در روزهای قبل از عید را انکار کند و البته کمتر کسی هم به طور کامل می تواندخودش را از این بازار پرهیاهو دور نگه دارد. در سبک زندگی این شماره توصیه هایی برایتان آورده ایم که لااقل توی این شلوغی خیابان ها و وسایل نقلیه عمومی، کمتر از سر گرانی آه بکشید. حواستان هست که: کمتر!
 

تمام نکاتی که باید برای یک خرید عید خوب و ارزان بدانید

بیا این ور بازار!

خرید شب عید یک جورهایی حکم همان آش خاله را دارد. حتی اگر خودتان هم دنبال خرید توی شلوغی های اسفندن نباشید و بی خیال کفش و لباس نو بشوید، بالاخره باید برای تهیه آجیل و شیرینی دل به بلبشوی آخر سالی بدهید و دست خالی نمانید.

خلاصه اینکه از خرید عید نمی توان فرار کرد و هر کسی حداقل چند روزی از آخرین ماه سال را توی کوچه و خیابان های ترافیک گرفته، سر می کند. حالا برای اینکه راحت تر و سریع تر به غول مرحله آخر یعنی تحویل سال برسید، این چهار نکته را جدی بگیرید:

1- هر چه سریع تر، بهتر!

خرید شب عیدتان هر چقدر به روزهای آخر سال نزدیکتر شود، بیشتر ضرر می کنید. چون فروشنده ها می دانند که شما حتما قصد خرید دارید و وقت کمی هم مانده، یک ریال از قیمت جنس کم نمی کنند به قول معروف تیغشان روزهای آخر بیشتر می برد. پس مطمئن باشید حتی اگر به جای فردا، امروز بروید به نفع خودتان کار کردید.

البته شیرینی و میوه و آجیل جزو خریدهایی هستند که کاری نمی شود برایشان کرد و برای اینکه تازه بمانند، توی همان دقیقه 90 خریده می شوند. یادتان باشد که تا جای ممکن صبح برای خرید بروید که هم ترافیک کمتر است و هم حوصله فروشنده ها بیشتر، ضمنا اگر به مسیرتان مترو می خورد، فکر ماشین شخصی را از سر بیرون کنید. به دردسرهای جای پارک و شلوغی خیابان ها فکر کنید و از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید.

2- لیست خرید من کو؟

بالاخره حساب و کتاب مهم است، پس با خرید بی برنامه و تفننی خداحافظی کنید. یعنی بر اساس ضرورت خرید کنید، نه تحت تاثیر جو بازار و زرق و برق های شب عید. برای تهیه لیست خرید اول تمام وسایل مورد نیازتان را بنویسید، بعد از بین آنها اولویت بندی کنید و مهمترین ها را توی لیست نگه دارید. این کار هم ذهنتان را مرتب می کند، هم چیزی از قلم نمی افتد و هم اینکه می توانید برای انتخاب محل خرید برنامه ریزی کنید و بی هدف خیابان ها را گز نکنید.

هر چقدر هم که جیبتان تار عنکبوت بسته باشد، باز هم دلیل نمی شود جنس بی کیفیت بخرید. فروشنده ها خودشان بنجل ترین اجناسشان را برای شب عید رو می کنند؛ حواستان را جمع کنید. یادتان باشد که به قول معروف ما آنقدر پولدار نیستیم که ارزان بخریم.

3- پیش به سوی راسته

ساده لوحانه ترین کار موقع خرید این است که با لیست راه بیفتید توی اولین مرکز خریدی که جلوی رویتان سبز شد. معلوم است که توی پاساژها و مجتمع های تجاری بزرگ، همه جور چیزی پیدا می شود اما به قیمت ارزش افزوده اجاره بهای بوتیک شیک و پیکشان! پس اگر دنبال خرید ارزان قیمت هستید، از پاساژهای معروف و اسم و رسم دار بگذرید و بروید سراغ منبع اصلی، بازار. قیمت جنس ها توی بازار با مغازه ها حداقل 20 درصد فرق دارد. اگر به بازار هم دسترسی ندارید، حتما بروید سراغ راسته های هر کدام از خریدهایتان. راسته ها و عمده فروش ها، به نسبت قیمت مناسبتری دارند.

4- خرید در وقت اضافه

اگر واقعا از نظر مالی اوضاع درامی دارید، برایتان یک پیشنهاد ویژه داریم؛ البته مشروط بر اینکه صبرتان زیاد باشد. از آنجایی که فروشنده ها تا ساعت های آخر 29 اسفند، تمام تلاششان را برای قالب کردن جنسشان به شما می کنند، می توانید کل ماجرای خرید را به شب بیست و نهم و روز اول فروردین موکول کنید. چون از وقتی که توپ سال نو زده می شود، اوضاع خرید به سمت شما می چرخد.

فروشنده ها تا دقایق آخر هر چقدر که می توانسته اند، فروخته اند اما هنوز جنس هایی مانده که دیگر مشتری ندارند، چون از موعد خریدشان گذشته. در این وضعیت اگر معجزه وار برای خریدشان بشتابید، با 50 درصد تخفیف مواجه می شوید. گرچه باید پیه تمام کردن سایز و رنگ دلخواهتان را به تن بمالید. خلاصه ممکن است همه چیز شبیه توقعاتتان نباشد، اما بی پولی است دیگر!

 

پیشنهاد ویژه: جمعه بازار

هنری ترین پارکینگ در خاورمیانه

پاساژ پروانه چهار راه استامبول و جمعه بازار معروفش را در هر منوی خرید و برای هر سلیقه ای می توان جا داد. مراجعه به این پاساژ در یکی از جمعه های اسفند ماه به شدت توصیه می شود. از کیف و کفش و مانتو و لباس و زیورآلات و هر چه که بخواهید در طرح های متنوع و قیمت های نسبتا مناسب می توانید پیدا کنید.

اگر هم می خواهید خرید عیدتان کمی سنتی تر و هنری تر باشد، باز هم جمعه بازار گزینه مناسبی است. حتی اگر خودتان هم نتوانستید خرید کنید، ایده های متنوعی که آنجا در تولید اجناس به کار رفته ذهنتان را برای تولید نمونه های مشابه برای خودتان بازتر می کند. البته دو نکته را در نظر داشته باشید. اول اینکه اسفند ماه جمعه بازار از هر وقت دیگری شلوغ تر است.

 پس اگر واقعا قصد خرید، آن هم یک خرید توام با آرامش دارید، قبل از ساعت 12 ظهر خودتان را به آنجا برسانید. نکته دوم هم اینکه پول کافی همراه داشته باشید چون آنجا خبری از عابربانک و دستگاه کارتخوان نیست! در ضمن اگر قصد خرید ظرف و ظروف و وسایل خانه را ندارید، سریع از طبقه اول رد شوید و در وقتتان صرفه جویی کنید.

برای خرید عید کجاها برویم و چه نکاتی را رعایت کنیم که کمتر هزینه کنیم؟

به وقت گرانی ارزان بخرید!

از قدیم الایام رسم بوده مه روز عید سر تا پایشان را نونوار کنند و برای خوردن پسته و فندق راهی منزل اقوام بشوند. حالا قدیم ترها که بچه تر بودیم، اصرار داشتیم از زیرپوش گرفته تا کفش و جورابمان نو باشد و همان سر سفره افتتاح بشوند و این روزها اکثرمان به همان چهار تکه لباسی که بیشتر توی چشم هستند اکتفا می کنیم.

 به هر حال این رسمی است که بوده و هر چقدر هم بخواهیم تریپ روشنفکری برداریم که: «نه، من گرفتار این تب شب عید نمی شوم» و اینها، باز هم بدمان نمی آید هفته آخر اسفند بین شلوغی وسوسه انگیز مراکز خرید، جیب مبارک را صفا بدهیم. پس پزهای روشنفکریتان را کنار بگذارید و برای اینکه ارزان بخرید، راهنمای زیر را بخوانید.

 

مانتو

از کجا بخریم؟

طبقه پایین پاساژ شانزه لیزه خیابان جمهوری از جاهایی است که می توانید بین مغازه های متنوعش مانتوی مورد علاقه تان را پیدا کنید. هفت تیر هم با اینکه اسمش به عنوان یک راسته گران معروف است اما بین مغازه های متعددش گزینه های خوبی برای خرید پیدا می شود.

 ضمن اینکه یکی، دوتا از مغازه های هفت تیر همیشه تخفیف خورده اند و اینطوری نیست که با پول کم چیزی گیرتان نیاید. البته حواستان باشد اگر از آن آدم های عشق لباس سنتی هستید، می توانید به جایی مثل بازارچه پارک لاله هم سر بزنید. توی همان غرفه های کوچک و ساده که در نظر اول خیلی هیجان انگیز نیستند، مانتوهای سنتی متنوع و ارزانی می توانیدپیدا کنید.

پیشنهاد ویژه 1

اگر از مانتوتان توقع خاصی ندارید و همیشه مدل های ساده را می پسندید خرج اضافی نکنید. سری به عبدل آباد، خیابان گاندی یا مولوی بزنید و پارچه مورد علاقه تان را تهیه کنید. یک خیاط منصف پیدا کنید و پارچه را دستش بسپارید. اینطوری می توانید تا بیست هزار تومان زیر قیمت بازار مانتو را تهیه کنید. البته حواستان باشد این برای مانتوهایی است که مدل خاصی ندارند. مط که از روی جدیدترین ژورنال ها انتخاب کرده اید، باید توقع هزینه ای در حد همان مغازه های هفت تیر و حتی بیشتر داشته باشید!

پیشنهاد ویژه 2

اگر آخر سالی اوضاع جیبتان چندان بر وفق مراد نیست اما باز هم دلتان نمی خواهد سر سال جدید با تیپ و قیافه تکراری در محافل خانوادگی رویت بشوید، یکی از مانتوهای قدیمی، سالم و مورد علاقه تان را بردارید و به اولین خشکشویی تحویل بدهید و روز بعد مانتوی مورد نظر را رنگ شده تحویل بگیرید. البته دقت کنید که در این مورد خاص تنها دو سه انتخاب رنگ تیره بیشتر ندارید. به علاوه احتمالا بعد از این با مصیبت رنگ دادن مانتوی مورد نظر هنگام شست و شو روبرو هستید.

نکته: موقع خرید مانتو حتما به جنس پارچه به طور ویژه توجه کنید. خرید عید یکی از آن زمان هایی است که خیلی ها گولش را می خورند. ذهنتان را از آن سرمایی که از زمستان توی تنتان مانده دور کنید.

حواستان باشد که از اول اردیبهشت هوا رو به گرمی می رود و مانتوی گرمتان به سرعت به ته کمد منتقل شده و این احتمال وجود دارد که تا زمان استفاده مجدد چه از نظر سایز، چه از نظر مدل و چه حتی رنگ، دیگر مورد علاقه تان نباشد.

شال و روسری

از کجا بخریم؟

خرید شال و روسری آن بخشی از خرید عید است که بدون اینکه به نظر بیاید، حسابی وقت و پول از آدم می گیرد. معمولا هر جا که محل تجمع بیش از دو مانتو فروشی باشد، مغازه سومی با عنوان روسری فروشی هم وجود دارد. خیلی از مانتو فروشی ها هم برای اینکه کار شما را راحت و دخل خودشان را پرتر کنند، بسته به فضایی که در اختیار دارند، یک غرفه روسری فروشی هم برپا می کنند. در نتیجه لازم نیست دنبال جای خاصی برای خرید باشید. البته این نکته را هم در نظر داشته باشید که هیچ اجباری برای خرید شال و روسری از همان مانتوفروشی وجود ندارد؛ پس لطفا خودتان را کنترل کنید. خیلی وقت ها می توانید یک دانه بهتر و ارزانترش را جایی دیگر پیدا کنید!

 

پیشنهاد ویژه

اگر کمی خلاقیت و ذوق داشته باشید می توانید هزینه خرید شالتان را به حداقل برسانید. کمی وقت بگذارید و توی پارچه فروشی ها پارچه ای با رنگ و طرح مناسب برای شال پیدا کنید. بسته به چیزی که برای شالتان در نظر دارید پارچه بخرید. اگر خودتان دوخت ساده با چرخ را بلدید که کارتان راحت تر است اما اگر اینطور نیست، دوروبرتان کسی را پیدا کنید که بتواند پارچه تان را دوردوز کند. بفرمایید! شال زیبای شما با کمترین هزینه در دستانتان است!

نکته: برای خرید شال و روسری هم باید حواستان به خنک بودنش باشد. به علاوه لیز بودن شال را هم در نظر بگیرید. معمولا ذوق زدگی هنگام خرید باعث می شود به جنس اهمیت نداده و حین دید و بازدیدها از کرده خود پشیمان بشویم!

شلوار

از کجا بخریم؟

پاساژ کویتی های خیابان جمهوری بورس فروش انواع شلوار جین و کتان است. اگر اعصاب سر و کله زدن با فروشنده های بیش از اندازه مشتری نوازشان را دارید، می توانید از تنوع شلوارها مطمئن باشید اما اگر می خواهید کمتر هزینه کنید، سری به راسته شلوار فروش های بازار بزرگ یا خیابان بهارستان بزنید. یکی از مشکلات خرید شلوار در بازار بزرگ اتاق پرو است. با این حال بعضی از مغازه ها برای خودشان اتاق پرو تعبیه کرده اند. البته به طور کلی خرید شلوار از بازار بزرگ به علت شلوغی کمی برای خانم ها سخت است.

پیشنهاد ویژه

اگر شلوار کتان قدیمی دارید که فقط رنگ و رویش را مناسب سال جدید نمی دانید، می توانید به کمک خشکشویی محل رنگی به سر و رویش بکشید و خودتان را از اتاقک های کوچک و شلوارهای تنگ نجات بدهید.

نکته 1

حتما حواستان باشد موقع خرید شلوار جین، دکمه اش باید به زور بسته بشود. تعریف «به زور» هم بسته به توانایی بدنی تان متفاوت است اما به هر حال قطعا منظورم منهدم کردن زیپ و دکمه نیست. شلوار لی معمولا بعد از چند بار پوشیدن و شستن یک سایز گشادتر می شود؛ در نتیجه اگر به صورت عادی هم کمی برایتان گشاد باشد، چیزی که روی دستتان می ماند یک شلوار بی قواره است.

نکته 2

همیشه گفته اند هیچ ارزانی بی علت نیست. اگر می خواهید شلوار جین بخرید حواستان را جمع کنید و به قیمت های خیلی پایین مشکوک شوید. خریدن این شلوارها همانا و بعد از مدت اندکی پوسیدن سر زانو و خشتکشان هم همانا!

کت و شلوار و بلوز مردانه

از کجا بخریم؟

باب همایون راسته قدیمی فروش انواع کت و شلوار، کت تک و پیراهن مردانه است. اگر دنبال خرید جنس ارزان هستید، وقت خودتان را هدر ندهید. هر چه بخواهید با قیمت مناسب در باب همایون موجود است. با اینحال اگر دنبال چیز متفاوت تری هستید و البته می دانید که بابت این تفاوت هم باید هزینه بیشتری بپردازید، سری به برندهای ایرانی کت و شلوار مثل هاکوپیان بزنید.

نکته

روزهای نزدیک عید، کت های گرمی که ته ماده فصل زمستان هستند، با قیمت های حراج خورده شان حسابی چشمک می زنند. اگر می توانید بعد از تعطیلات نوروز کت جدید را توی چمدان بگذارید و زمستان سال آینده ازش استفاده کنید که بخرید و لذتش را هم ببرید اما اگر از آن آدم هایی هستید که سال بعد می خواهید غر بزنید که این دیگر مدش رفته و اینها، کت را به آرامی سر جایش بگذارید و یک دست لباس متناسب با دو فصل پیش رو، خریداری کنید. این موضوع در مورد خرید پیراهن مردانه هم صدق می کند. اگر پیراهن آستین کوتاه بخرید، روزهای بعد از عید خنک تر رفت و آمد می کنید.

 

زیورآلات

از کجا بخریم؟

از آنجایی که قیمت طلا معلوم نیست و آدم گیج می شود! بهتر است به جذابیت و تنوع زیورآلات بدلی قناعت کنید. اگر نمی خواهید خودتان را از تک و تا بیندازید و حالا که وسعتان به خرید طلا نمی رسد دنبال خرید نقره هستید، سری به راسته نقره فروشی بازار بزرگ تهران بزنید. معمولا هر جنسی را با قیمت ارزان تر در بازار می توانید پیدا کنید. در ضمن بین طلا فروشی های خیابان کریمخان، هفت حوض و بازار طلا و نقره گیشا هم می توانید نقره فروشی های معتبری پیدا کنید که البته قیمت هایشان از بازار کمی بالاتر است. اگر باز هم می خواهید کمتر خرج کنید، زیورآلاتی که از جنس استیل و برنج هستند را از دست ندهید. هم قیمتشان پایین تر است و هم نسبت به هزینه ای که می کنید برایتان خوب عمر می کنند.

پیشنهاد ویژه

زیورآلات قدیمی تان را از گنجه بیرون بکشید. اگر نیاز به تعمیر دارند دست به کار شوید و اگر آب و رنگشان از بین رفته جلایشان بدهید. مطمئن باشید خیلی از اطرافیان یادشان نمی آید که شما قبلا از اینها استفاده کرده اید. در ضمن خیلی از زیورآلات قدیمی را می شود با اضافه کردن یکسری سنگ و مهره به دلخواه خود تغییر داد.

پیشنهاد ویژه 2

اگر کمی ذوق و سلیقه داشته باشید، می توانید با استفاده از تکه پارچه هایی که توی خانه خودتان و اطرافیانتان هست، کش سر و کلیپس تولید کنید. کار سختی هم نیست. روش ساخت گل سر را که در اینترنت جست و جو کنید، راه های آسانی پیدا می کنید.

کیف و کفش

از کجا بخریم؟

باغ سپهسالار سال هاست به پاتوق خانم ها برای خرید کیف و کفش تبدیل شده. خیابان بلندی که دو طرفش پر است از پاساژها و مغازه های کیف و کفش فروشی زنانه و بچگانه. اینجا تقریبا با هر قیمتی می توانید کفش پیدا کنید. اگر توانایی مالی اش را دارید که کمی بیشتر هزینه کنید، کفش فروشی های پاساژ قائم تجریش هم معمولا گزینه های خوبی برای خرید دارند. به علاوه اگر دنبال کیف و کفش چرم هستید، می توانید به میدان فردوسی و خیابان منوچهری هم سری بزنید. برای خرید کفش مردانه هم از میدان فردوسی تا ایستگاه مترو دروازه دولت پر است از کفش های متنوع و با کیفیت.

نکته

می گویند کفش قلب دوم انسان است و کیف به خاطر محتویات ارزشمندش قلب سوم. پس برای خرید این دو عضو مهم بدنتان به اندازه کافی وقت بگذارید. عصرها برای خرید کفش بروید چون پاهایتان سایز طبیعی خودشان را پیدا کرده اند. در ضمن حواستان باشد خرید کفش از آن خریدهایی است که اگر هم کمی بیشتر برایش پول بدهید جای دوری نمی رود. وقتی پایتان در کفش راحت و استاندارد باشد، مطمئن باشید اعصاب آرامتری هم دارید.

دنیای اقتصاد: ماشین زمان را شاید تنها در فیلم‌های علمی- تخیلی دیده باشید، ماشینی که با سوار شدن بر آن می‌توان به گذشته رفت و دورانی را تجربه کرد که یا فرصت دیدن آن را از نزدیک نداشته‌ایم و یا مدت‌ها بوده که به خاطره‌ها پیوسته، اما حالا اتفاقی نظیر سوار شدن در ماشین زمان در بازار خودرو رخ داده است و مشتریان این بازار را به حال و هوای اوایل دهه ۷۰ برده است.

دهه‌ای که خودرو در آن کیمیا شده بود و در بازار نقش یک کالای سرمایه‌ای را بازی می‌کرد، البته تجربه از بین بردن فاصله قیمتی میان کارخانه و بازار هم در این دهه اتفاق افتاد، به این ترتیب که خودروسازان با روش قیمت‌گذاری بر اساس حاشیه بازار توانستند فاصله قیمتی میان کارخانه و بازار را مهار کنند، روشی که خودروسازان باز هم بر اجرای آن اصرار دارند.

حالا یک بار دیگر و در سال ۱۳۹۱، خودرو که مدت‌ها بود از حالت سرما‌یه‌ای خود به نقش اصلی‌اش، یعنی یک کالای مصرفی با دوام بازگشته بود، در کنار طلا و دلار تبدیل به ضلع سوم مثلث کالاهای سرمایه‌ای دهه ۷۰ در ایران شده است. اتفاقی که باعث شد تا حجم زیادی از سرمایه روانه بازار این کالا شود و قیمت این کالا را به طرز ناباورانه‌ای بالا ببرد، اما چه شد که غده افزایش قیمت در بازار خودرو بار دیگر متورم شده است؟

چه اتفاقی باعث شد تا داستان خرید و فروش سکه در بازار خودرو هم رخ بدهد و در روزهایی که برخی از زن‌های خانه‌دار در صف خرید سکه و ارز برای افزایش سرمایه‌های هرچند اندک خود تلاش می‌کردند، عده‌ای از مشتری‌های عادی خودرو هم به خیل دلال‌های این بازار پیوستند؟ مشتریانی که به امید به دست آوردن سود در کوتاه‌مدت، نقدینگی خود را تبدیل به خودرو کردند و آن را در پارکینگ خانه‌هایشان نگه داشتند به امید روزی که در آشفته بازار خودرو، کالای خود را با قیمتی بالاتر از قیمت خریدشان روانه بازار کنند.

چه شد که رهبری بازار به دست دلالان افتاد و قیمت‌ها در بازار هر روز بیشتر از روز قبل شد و هیچ راهکاری هم در این میان کارگر نیفتاد؟ هر چند بر اساس تازه‌ترین مصوبه دولت اختیار قیمت‌گذاری به خودروسازان سپرده شده است، راهکاری که خودروسازان برای کوتاه کردن دست دلال‌ها اصرار زیادی به اجرای آن داشتند و حالا هم به آن رسیده‌اند، اما باید دید که اجرایی شدن این مصوبه با دلالان بازار خودرو چه خواهد کرد.

در این بین هرچند خودروسازان بر اساس مصوبه اخیر دولت می‌توانند قیمت محصولاتشان را بر اساس حاشیه بازار تعیین کنند، اما به نظر می‌رسد که دلالا‌ن با دامن زدن به افزایش قیمت‌ها لطف بزرگی را در حق خودروسازان کرده‌اند!

حال سوال اصلی این است که آیا واقعا دلال‌ها باعث افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها در بازار شده‌اند؟

عارضه‌ای به نام کاهش عرضه

کاهش عرضه اولین دلیلی است که می‌توان به نقش آن در آشفته شدن بازار خودرو اشاره کرد. بازار در‌واقع مانند آینه‌ای، تبعات کاهش تولید خودرو را منعکس کرد، بازتابی به نام افزایش شدید قیمت‌ها و موجی که از آن ایجاد شد، موجی که حالا خودروسازان سوار بر آن قیمت‌های جدید خود را تعیین کرده‌اند.

در واقع رفتار بازار طی چند ماه گذشته کاملا با رفتار خودروسازان هماهنگ بوده و آهنگ افزایش قیمت‌ها در بازار با کاهش تولیدات شدت بیشتری پیدا می‌کرد. به این ترتیب سرمایه‌ای که سال‌ها پيش بارش را از بازار خودرو بسته و این بازار را ترک کرده بود بار دیگر به سمت این بازار گرایش پیدا کرد، بازاری که مشتری‌های دست به نقد زیادی دارد. یک کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار «دنیای اقتصاد» در این رابطه می‌گوید که دلال‌های بازار خودرو خالق این وضعیت نیستند و نباید گناه افزایش قیمت‌ها را تماما به گردن آنها انداخت. او در ادامه می‌گوید: این دلال‌ها تا قبل از این کجا بودند؟ چرا ناگهان همه وارد کار خرید و فروش شده‌اند تا آنجا که بر اساس آمار تنها ۵ درصد از مشتری‌های بازار خودرو مصرف‌کنندگان واقعی این کالا هستند و ۹۵ درصد باقیمانده با هدف کسب سود وارد این بازار شده‌اند؟

این کارشناس وجود دلال‌ها در بازار را نشانه‌ای از هجوم نقدینگی به این بازار می‌داند و معتقد است که نباید رابطه همزمانی را با رابطه علت و معلولی اشتباه گرفت. او در توضیح بیشتر می‌گوید: چون افزایش قیمت‌ها در بازار با حضور دلال‌ها همزمان شده است نباید تصور کرد که دلال‌ها علت این افزایش قیمت‌ها هستند. این کارشناس اقتصادی علت اصلی تبدیل شدن یک کالای مصرفی با دوام به یک کالای سرمایه‌ای آن هم بعد از ۱۵ سال را بیشتر از هر چیز دیگری نشانه‌ای از بر هم خوردن ثبات اقتصاد کلان کشور می‌داند و می‌گوید: در حال حاضر عرضه و تقاضا به هم خورده است و این بازار تنها در صورتی روی تعادل و آرامش را خواهد دید که از این حالت التهاب بیرون بیاید. این به این معنا است که اگر قیمت‌ها رنگ ثبات را به خود ببینند، حتی با وجود قیمت‌های فعلی هم تعادل دور از ذهن نخواهد بود. به این ترتیب که با از بین رفتن التهاب بازار و به دنبال آن از بین رفتن میل تبدیل نقدینگی به کالا، مشتری‌های کاذب این بازار کنار خواهند کشید و به دنبال آنها دسته دوم از مشتری‌ها که قدرت خریدشان کفاف قیمت‌های فعلی را نمی‌دهد هم از دور خارج می‌شوند. به این ترتیب خودروسازان می‌مانند و مشتری‌های واقعی این بازار، که تعادل جدید بر اساس حضور آنها شکل می گیرد.

دست قدرتمند دلال‌ها

اما برخلاف این کارشناس اقتصادی، خودروسازان و قطعه‌سازان به حضور و تاثیر بی‌چون‌و چرای دلال‌ها در بازار و نوساناتی که آنها در این بازار ایجاد کرده‌اند اعتقاد زیادی دارند. با این وجود به نظر می‌رسد که خودروسازان برای کوتاه کردن دست دلال‌ها از بازار راهکار چندان تاثیر‌گذاری هم ارائه نداده‌اند. یکی از این راهکارها ثبت نام و خرید خودرو با کارت ملی بود که گویا این روش هیچ تاثیری در کاهش دلال‌بازی‌ها نداشته است. این راه‌حل را خودروسازان زمانی که از قیمت‌گذاری بر اساس حاشیه بازار و کنترل خرید و فروش از این طریق ناامید شده بودند اجرایی کردند، روشی که شنیده می‌شود نتوانست از فروش دسته‌های صدتایی و دویست‌تایی خودروها به دلال‌ها پیشگیری کند.

ساسان قربانی، دبیر انجمن خودروسازان روش‌های قهری و اجباری مانند آنچه در رابطه با خرید با کارت ملی اتفاق افتاد را کارساز نمی‌داند و می‌گوید: استفاده از محدودیت‌های این‌چنینی نه تنها کارساز نیست بلکه خود باعث ایجاد فساد می‌شوند، ما باید کاری کنیم که قیمت در بازار به تعادل برسد و با این تهدیدها هم نمی‌توان قیمت‌ها را کنترل کرد. او معتقد است روش‌های قهری و دستوری بی‌فایده است و تنها راه‌حل افزایش تولید است.

قربانی از دو زاویه به افزایش قیمت‌های اخیر در بازار نگاه می‌کند و می‌گوید: اگر افزایش قیمت‌ها را به عرضه و تقاضا ارتباط بدهیم ابتدا باید ببینیم که آیا عرضه و تقاضا در حال حاضر واقعی است یا خیر؟ او در ادامه می‌گوید: با توجه به تجربه سال گذشته در تولید به نظر می‌رسد در بازار برای حدود یک میلیون دستگاه خودرو کشش کافی وجود دارد. حال با توجه به اینکه میزان تولید امسال نسبت به سال قبل نصف شده است، متوجه می‌شویم که تقاضا وجود دارد. از این زاویه اگر به دنبال حل ماجرا باشیم باید تولید را افزایش دهیم. او در ادامه می‌گوید: حالا باید دید آیا فقط کاهش عرضه قیمت‌ها را بالا برده است؟ او پاسخ این سوال را منفی می‌داند و می‌گوید: حتی اگر تولید زیاد هم بود باز هم قیمت‌ها در کارخانه افزایش می‌یافت. زیرا به هر حال هزینه‌های تولید بالا رفته است.

محمدرضا نجفی‌منش هم با روش‌های دستوری برای کوتاه کردن دست دلال‌ها از بازار مخالف است و معتقد است که تنها راه‌کار افزایش تولید است و رساندن قیمت‌ها به حاشیه بازار.

قربانی اما به تاثیر دلال‌ها در دامن زدن به افزایش قیمت‌ها اعتقاد زیادی دارد و می‌گوید: دولت در یک محدوده زمانی برای اینکه به مردم فشار نیاید قیمت‌ها را ثابت نگه داشت؛ اما تمام این ثابت نگه داشتن‌ها باعث افزایش دلال‌بازی‌ها شد، زیرا دلال‌ها با ثابت شدن قیمت‌ها از طرق مختلف از خودروسازان خودرو خریدند و همین اتفاق هم باعث شد تا واسطه‌گری افزایش پیدا کند و دلال‌ها قیمت‌ها را در بازار افزایش دهند. او در ادامه می‌گوید: حالا که قیمت‌ها واقعی شده‌اند می‌توانیم با افزایش تولید عرضه را پوشش دهیم و با به تعادل رساندن بازار سعی کنیم تا قیمت‌ها را کاهش دهیم. او البته کاهش قیمت چشمگیری را پیش‌بینی نمی‌کند و بیشتر به از بین رفتن تقاضاهای کاذب در بازار امیدوار است.

اما آیا رساندن قیمت خودرو به حاشیه بازار دلال‌بازی‌ها را کاهش خواهد داد؟

شیوع دلال‌بازی در بازار

با تصویب لایحه اخیر دولت مبنی بر قیمت‌گذاری بر اساس نرخ ارز مبادله‌ای و همچنین باز گذاشتن دست خودروسازان برای تعیین قیمت محصولاتشان بر اساس حاشیه بازار، بعید نیست بسیاری از کسانی که در ماه‌های ابتدایی سال و قبل از افزایش قیمت‌ها اقدام به ثبت نام خودرو کرده بودند و هنوز هم موفق به دریافت خودروی خود نشده‌اند، وارد چرخه دلال‌ها شوند. از آنجایی که تعداد این افراد کم نیست و از طرفی مابه‌التفاوتی که باید برای دریافت خودروی خود پرداخت کنند بسیار چشمگیر است به نظر می‌رسد که بسیاری از این مشتری‌ها برای پرداخت این مابه‌التفاوت راهی جز فروش خودروی خود با قیمتی بالاتر در بازار نخواهند داشت. این افراد که عموما مشتری‌های واقعی این بازار هستند و در ماه‌های ابتدایی سال با امید دریافت خودرویی از کارخانه که چند میلیون از بازار ارزان‌تر باشد اقدام به پیش‌خرید خودرو کرده بودند، حالا با مابه‌التفاوت‌هایی عجیب و باورنکردنی در دعوت‌نامه‌های خود رو به رو شده‌اند.

 برای مثال مابه‌التفاوت خودرویی مانند مگان به ۱۸ میلیون تومان می‌رسد. برای بسیاری از کسانی که این خودرو را پیش‌خرید کرده‌اند پرداخت چنین مابه‌التفاوتی سنگین تمام می‌شود، تا آنجا که برخی از این افراد در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای اقتصاد فروش خودروی خود را بر نگه داشتن آن ترجیح می‌دهند. فروش خودروهای ثبت نامی در بازار برای این افراد راهی خواهد بود تا به واسطه آن قادر به پرداخت مابه‌التفاوتی باشند که خودروسازان برای آنها در نظر گرفته‌اند. با وجود این به نظر می‌رسد که حتی روش قیمت‌گذاری بر اساس حاشیه بازار نه تنها تاثیری بر کاهش واسطه‌گری‌ها نخواهد گذاشت؛ بلکه مشتری‌های واقعی این بازار را هم وارد این چرخه خواهد کرد.